مسئولیت شرکت مادر در قبال شرکت تابعه (مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه، بلژیک و ایران)

گروه شرکت‌ها که پدیدۀ جدید جهان تجارت هستند، به‌ویژه در سال‌های اخیر به دلیل مزایای متعددی که به‌همراه داشته‌اند، مورد استقبال فراوان قرار گرفته‌اند. ارتباط بین شرکت‌های واقع در گروه، گاهی به ایجاد رابطۀ تبعیت و وابستگی میان دو شرکت می‌انجامد که از یکی به‌عنوان شرکت مادر و از دیگری با عنوان شرکت تابعه یا فرعی یاد می‌‌شود. به دلیل استقلال شخصیت حقوقی هریک از شرکت‌های واقع در این گروه، اصل بر آن است که هریک از این شرکت‌ها پاسخگوی اقدامات خود بوده، در قبال اقدامات شرکت دیگر مسئولیتی ندارد. با درنظر گرفتن این قاعده، چنانچه از اقدام زیان‌بار شرکت تابعه خسارتی به دیگری وارد شود، آیا می‌توان شرکت مادر را مسئول قلمداد نمود؟ نظام‌های حقوقی فرانسه و بلژیک با استفاده از مبانی متعدد، به‌ویژه مسئولیت مدنی ناشی از فعل غیر، این مسئولیت را برای شرکت مادر قابل تحقق می‌دانند. اما در نظام حقوقی ایران به دلیل نبود قوانین و مقررات صریح و اصل تفکیک شخصیت حقوقی شرکت‌ها، پذیرش این مسئولیت به‌راحتی نظام‌های حقوقی غربی نیست، ولی با توسل به برخی قواعد و البته با تحقق شرایطی خاص، می‌توان شرکت مادر را پاسخگوی اقدامات زیان‌بار شرکت تابعه قلمداد نمود.